En Galicia, no municipio de Lugo e nalgúns pobos rurais da provincia de Pontevedra, consérvase un tipo de arquitectura único e característico: as antigas albarizas ou oseiras. As albarizas son construcións rurais nas que se colocan colmeas. Estas teñen forma ovalada, circular e en ocasións mesmo cuadrangular. Os altos muros de pedra seca protexen as colmeas e dificultan a entrada de animais, especialmente osos. Están construídas con rocas que se recollen das montañas dos arredores, principalmente lousas e xistos, as mesmas rocas que se utilizaron para construír as casas da zona.

Fonte: Descubrir Galicia

O recinto, que está feito de pedra seca, alcanza unha altura de dous metros. Nas albarizas circulares, toda a estrutura en si, ten 6 metros de diámetro e 12 metros nas ovaladas. A zona interior, está disposta en terrazas longas e estreitas, onde se colocan non máis de 35 colmeas, para que os polinizadores silvestres poidan coexistir. Para acceder ao interior, hai unha entrada estreita cunha pequena porta de madeira.

Fonte: xacobeo.accioncultural.es

As  albarizas están situadas no bosque comunal, a 1-2 km dos pobos. Están construídas en terreos moi  escarpados, con pendentes duns 30 graos, nas asolladas ladeiras das montañas. Debido a que as temperaturas son tan baixas, a luz do sol debe aproveitarse ao máximo: debe iluminar a estrutura por completo e non debe haber áreas de sombra. Ademais, o recinto brinda protección contra os fortes ventos que descenden das ladeiras das montañas.

A posición das albarizas tamén está coidadosamente seleccionada. Ademais de estar orientadas cara ao sur e resgardadas dos ventos do norte, as estruturas están preto dun corpo de auga e lonxe unhas doutras.

Algunhas destas construcións rurais aínda se utilizan para producir mel, especialmente nas serras orientais dos Ancares e Serra do Courel. En Galicia, os pobos próximos á costa comezan a colleitar mel a partir de agosto, mentres que as zonas do interior comezan en setembro.

Fonte: xacobeo.accioncultural.es

O mel que se obtén é un mel de montaña de flores mixtas (Erica australis, Erica arborea, Erica cinerea, Calluna vulgaris, Castanea sativa, Rubius ulmifolius, Quercus robur e Tilia cordata) producida pola abella negra ibérica  Apis mellifera mellifera. Ten un sabor doce con notas acedas e salgadas; ten un resaibo lixeiramente amargo. É un mel cru cunha consistencia  granulada.

A relativa abundancia destes edificios antigos na rexión galega -que datan dos séculos XV ao XVII- revela a importancia da apicultura nestas zonas no pasado, que tamén se reflicte nos nomes dos lugares. A produción de mel en Galicia alcanzou o seu apoxeo antes da introdución do azucre, cando se consideraba un alimento de gran interese polo seu poder edulcorante e as súas probadas propiedades medicinais. No pasado, a maioría dos apicultores compartían a propiedade: cada albariza podía ser propiedade de ata catro persoas.

Algunhas albarizas seguen en uso hoxe en día, pero en termos xerais a maioría atópanse nun estado de grave deterioración, tanto pola dificultade de acceder comodamente a elas, como polos cambios na produción do mel. Por iso, é importante fomentar a conservación e recuperación destas construcións rurais. A “Asociación Galega de Apicultura” presentou un proxecto denominado “Apiturismo Xacobeo 2021”, cuxo obxectivo principal é a posta en valor e reutilización das albarizas en Galicia.

Con todo, as albarizas non son exclusivas de Galicia: tamén se atopan en Asturias, onde se coñecen como “cortinas”. Pódense atopar estruturas similares no Valle Vermella, na fronteira entre Francia e Italia. O mel de "ca d'arbin" tamén é un produto da Arca do Gusto.


PRODUTORES: 

Hugo Santín (Cervantes, Lugo)

https://melmelosa.es/


👉 Ficha en inglés 👈