Galiña Piñeira

A galiña piñeira branca ou galiña branca da piñeira (Gallus gallus domesticus L.) é unha raza de tamaño mediano de Galicia con tres variedades de branco, ancestral e salvaxe. Tanto as femias como os machos teñen un sabor característico entre as aves de caza así como a súa textura, cunha carne escura e firme sen un toque de graxa polo exercicio que realizan nos currais. A Galiña Piñeira é un animal de luxo, que sobe ás árbores para durmir e protexerse dos depredadores, despois doutras razas. Está adaptada ao clima atlántico e tolera as condicións frías e húmidas de Galicia e mantén as súas características de boa nai na forma habitual de criar aos seus pitos e está dispoñible durante todo o ano tanto para o consumo de ovos como de carne.

En Galicia, sobre todo (aínda que non exclusivamente) na provincia da Coruña (aínda que non exclusivamente), recoñécese dende antigo un tipo de polo, denominado segundo o lugar como a galiña da casa, a galiña das neves, polo de neve, galiña do monte e xeralmente chamado Piñeira. A extensión desta denominación é tan ampla que na ficha técnica publicada na páxina web da Consellería do Medio Rural, no apartado da Galiña de Mos, deberían establecer unha referencia expresa indicando que a Galiña de Mos non é a Galiña Piñeira, xa que, como a Galiña de Mos presenta unha crista que lembra a un piñeiral, boa parte da poboación rural adoitaba chamala cos nomes citados.

O característico dimorfismo sexual da raza (machos e femias non son iguais) e a súa característica cola ou roseta aplanada, como unha especie de lingua ou roseta, débense ao contraste entre un pelo claro e un lombo e cola máis escuros. Este tipo coñécese en calquera punto de Galicia como a "galiña da casa" ou "galiña do país", desde Fisterra ata o interior (Comarca do Deza), e como tal é posible atopalo en antigos testemuños gráficos de calquera destas áreas.

Mergullando entre fotografías antigas, a galiña con esta distribución de cor e peite aplanado que semella unha lingua, está presente por toda a xeografía galega, desde Mondoñedo a Cambre e desde Muxía a San Cristovo de Cea.

Esta ampla dispersión permitiu que os traballos de recuperación da raza se viran beneficiados pola presenza de pequenos grupos illados deste tipo de galiñas en case parte do país e facilitou a elección dos animais cuxa morfoloxía fose máis próxima ao patrón inicial. Os primeiros exemplares foron recollidos polo veterinario Xesús García Rodríguez nos concellos de Arzúa e O Pino cara o ano 1998 e o feito de que este último concello fose o primeiro en producir animais sumados ao nome común da galiña, reafírmanos á hora de determinar o máis axeitado nome da raza a da Galiña Piñeira.

Este produto consómese en calquera época do ano, aínda que o máis demandado é no Nadal. Son moitas as receitas, pero esta era a que cociñaban as avoas nas festas patronais e nas ceas de Noiteboa. Os ingredientes inclúen un polo ao Piñeiro, aceite de oliva, perexil, allo, unha cebola, cenoria, patacas redondas, unhas rodajas de xamón con graxa ou panceta, coñac ou augardente.

"Capón da miña avoa"

Este produto está en perigo de extinción pola introdución de animais industriais ou doutras razas. Hai afluencia de animais de granxa ou outras razas e mesturáronse coa Piñeira, ben para darlle máis peso ou para conseguir máis cores para aumentar a súa produtividade e comercialización. Por iso, a galiña da Piñeira de hoxe é unha galiña máis pesada e cunha morfoloxía diferente, e intentamos conservar a orixinal, que era unha galiña lixeira adaptada ao medio para sobrevivir e defenderse dos depredadores.

En Agalpi, “Asociación Galega para a Recuperación, Defensa, Produción e Promoción da Galiña Piñeira”, contamos con diversas liñas de traballo para a recuperación da raza orixinaria, como a distribución de polos previamente seleccionados entre os socios e así poder establecer tamén as características da raza no menor tempo posible. Tamén reiniciamos as tarefas de recoñecemento como autóctona para conseguir a protección da administración e garantir así a súa conservación.